Trồng và chăm sóc hoa lan từ lâu đã là một thú vui tao nhã của dân chơi cây cảnh. Nếu hoa lan là Vương giả chi hoa thì lan phi điệp có thể xem là nữ hoàng trong các loại lan bởi vẻ đẹp cao quý và sang trọng. Trồng và chăm sóc khoa học sẽ giúp loài lan này sinh trưởng khỏe mạnh và ra hoa đẹp nhất.

Lan phi điệp 5 cánh trắng siêu quý ở Việt Nam

Trong các dòng lan quý được tìm kiếm để sưu tầm thì dòng đột biến, lan var được đông đảo người chơi yêu thích và mong muốn sở hữu. Tiêu biểu có thể kể đến là dòng lan phi điệp. 

 Có nhiều loại lan phi điệp đột biến gen quý hiếm như: 5 cánh trắng Hòa Bình, 5 cánh trắng Phú Thọ, 5 cánh trắng bướm đại ngàn, 5 cánh trắng Bảo Duy, 5 cánh trắng Củ Chi, 5 cánh trắng bạch tuyết, 5 cánh trắng kiều chi, 5 cánh trắng thảo nguyên, 5 cánh trắng đại cát…

Khác với các loại lan phi điệp thông thường với cánh hoa màu tím, cánh của loại lan phi điệp 5 cánh có màu trắng, dáng vẻ thanh tao và xinh đẹp. Sau khi nở 1 tiếng, hoa lan phi điệp 5 cánh  tỏa hương thơm thoang thoảng rất quyến rũ mang lại cảm giác dễ chịu và thoải mái. 

Cách trồng lan phi điệp 5 cánh trắng
 

Lan phi điệp 5 cánh trắng hiện được trồng rất phổ biến ở các vườn ươm với quy trình trồng và chăm sóc hiện đại, đem lại chất lượng đầu ra cao và đồng đều. 

Vì sao chọn lan phi điệp 5 cánh để trồng?
 

Thứ nhất, lan phi điệp 5 cánh rất dễ trồng. Đây là loại lan vô cùng dễ trồng, người xưa đã từng đem lan phi điệp ở rừng về cột vào thân cây trong vườn, không cần tưới tắm gì mà vẫn cứ xanh tốt, ra hoa đều đặn và có thể trồng ở mỗi vùng trên lãnh thổ Việt Nam, từ trên rừng núi xanh mát cho đến các khu đô thị. 

Thứ hai, hoa lan phi điệp 5 cánh là loại hoa đẹp với màu sắc sang trọng, không hoa mỹ. Vẻ đẹp của nó hiện diện bởi màu trắng và tím, toát lên vẻ đẹp thanh tao của một nữ hoàng trong làng lan. Hương thơm sau khi lan nở sẽ theo gió mà lan ra khắp cả khu vườn, nếu treo trong nhà lại càng bắt mắt.
 

Thứ ba, hoa của lan phi điệp tự nhiên có tuổi đời khá lâu, thường hoa nở sau một tháng mới tàn.
 

Thứ tư, đây là loài hoa ít sâu bệnh, thối nhũn hay nấm mọc vì mùa đông mới rụng lá nên không lưu sâu bệnh. 

Thứ năm, phi điệp phân bố ở nhiều vùng miền như Phú Thọ, Hòa Bình Thái Nguyên, Cao Bằng, Lạng Sơn, Thái Nguyên, Cát Bà, Củ Chi, Ninh Bình, Phong Nha, Di Linh, Hòn Hèo, LangBiang , Bidoup… Mỗi nơi có nhiều màu sắc khác nhau. Do đó, lan phi điệp được giới chơi lan thích sưu tầm nhiều loại khác nhau. 

Thứ sáu, do lan phi điệp có nhiều ưu điểm nên trong rừng tự nhiên bị khai thác đến cạn kiệt. Mặt khác, nhu cầu chơi lan tăng nhanh, các chủ vườn đẩy giá lên khá cao. Nếu mua giò lan 5 cánh đã thuần trên 20cm giá thấp nhất cũng 200 ngàn /giò lan. 

Ngoại trừ các loài lan rừng Việt nam quý đột biến hoàn toàn như trắng di linh xuân, trắng LangBiang có giá siêu cao. Lan phi điệp 5 cánh trắng thực sự là lựa chọn phù hợp và kinh tế cho một loài lan đẹp và quý. 

Chọn giống lan phù hợp

Thông thường nên chọn những cây lan đã trưởng thành có thể mua nguyên ky (cây non mọc từ thân già) về trồng, cách này sẽ thấy lan nở sớm phù hợp với người mới chơi không có nhiều kinh nghiệm về vùng miền xuất xứ. Loại lan nào càng mắc tiền thì càng phải bỏ ra nhiều chi phí để sở hữu và công sức để chăm sóc kỹ lưỡng. 

Chọn giá thể 

Giá thể là chỗ cho rễ lan đâm xuống mà không phải là đất. Các loại giá thể có thể được sử dụng trồng lan phi điệp bao gồm :
 

Cây sống – giá thể lâu đời nhất

Có một loại giá thể được sử dụng từ ngày xưa là ghép trực tiếp vào cây còn sống. Ưu điểm của ghép vào cây sống là cây sẽ cung cấp độ ẩm trực tiếp cho rễ lan. Vỏ cây mục sẽ truyền dưỡng chất cho lan phi điệp lớn nhanh hơn. Việc ghép trực tiếp vào cây chủ sẻ không làm hại cây vì lan không phải loại ký sinh. 

Điểm mạnh là sẽ không cần phải chăm sóc nhiều, để mặc mà lan vẫn xanh tốt và hoa ra đẹp. 

Thân gỗ khô - giá thể dễ dùng
 

Đây là loại giá thể được dân chơi lan sử dụng phổ biến nhất. Vì gỗ khô hay khúc cây khô rất dễ kiếm, rẻ tiền, dễ ghép và tạo hình nghệ thuật. Chọn đúng loại gỗ rất là quan trọng cho sự phát triển của lan.  Bạn nên chọn gỗ chắc, khó mục thì giò lan sẽ có cứng cáp hơn. Nổi tiếng nhất vẫn là cách dùng gỗ lũa để ghép lan cho tổng thể rất đẹp và lạ. Lan phi điệp ghép trên lũa làm tăng tính thẩm mĩ cho giò lan và sự tự nhiên cho khu vườn nhà bạn.

Chậu đất nung – đơn giản

Ưu điểm là bền, lạ mắt, có thể trồng ngang, lật ngược chậu, hoặc khoét ngang để trồng. Những cây lan thân thòng dùng loại này để trồng sẽ đẹp hơn. 

Chậu gỗ - sang trọng

Mới xuất hiện vài năm trở lại đây nhưng chậu gỗ nhanh chóng được yêu thích. Đây là loại chậu đóng nghệ thuật với nhiều hình dáng như trụ, bầu, nón cụt, sen... Loại chậu này vừa tự nhiên lại thẩm mỹ, kết hợp yếu tố hiện đại truyền thống rất hài hòa.
  

Các chất có thể cho vào chậu tùy vào cá nhân mỗi người, vùng miền chứ không hề có công thức cố định nào cả. Có người dùng than củi hoặc dớn. Có người thích cho vỏ cây, rêu rừng, xơ dừa, bã chè và có người dùng nhiều loại phối hợp nhau. 
 

Chọn thời điểm để ghép
 

Ghép lan phi điệp cần chú ý thời thời điểm và thời tiết của mỗi vùng miền để đạt được kết quả tốt.  

Ghép vào mùa xuân có nhiều mầm non, trong quá trình di chuyển nếu vô tình làm rớt mầm sẽ khiến bạn phải đợi thêm 1 năm nữa. 

 Ghép vào mùa hạ thì nắng nóng cây dễ bị bong rễ ra và lá rất dễ bị dập. 

Còn ghép vào mùa thu thì đây là giai đoạn tích luỹ dưỡng chất, mà cây mới ghép thường phải cần thời gian để mọc rễ nên dưỡng chất không đủ thì sẽ không có hoa. 
 

Vậy chúng ta nên ghép vào mùa đông, cây trong chế độ co lại, khá cứng cáp và dinh dưỡng đã tích đủ để mùa xuân có thể ra hoa đẹp.
 

Ghép lan phi điệp
 

Cần phải cố định lan vào chậu trước khi cho giá thể vào. Lấy cục gỗ đặt vào chính giữa chậu, cố định lan xung quanh không để bị hư. Sau đó, cho vào chậu buộc cục gỗ chặt vào đáy chậu qua các lỗ trong chậu, cho giá thể vào. Chú ý gốc lan cần hở, đừng lấp kín rễ và gốc bị bí gốc, thối rễ. 

Nếu để thẳng thì bạn dùng dây nhỏ buộc thân lan vào các dây của móc treo. Nếu để ngang hay úp ngược, bạn cần có vỉ hoặc thanh nẹp mặt chậu để giá thể không bị rơi. Có người dùng miếng gỗ cài vào, có người cắt miếng tre, cách nào cũng được vì sau ra rễ thì lan bám chắc không sợ rơi.

Chăm sóc lan phi điệp 5 cánh

Ngay sau khi ghép lan, bạn có thể treo chúng lên và cho ăn nắng nhẹ khoảng 40-50%. Nên tưới nước vào hôm sau để tránh những vết thương  trong quá trình ghép lan dính nước. Lưu ý là khi mới ghép nên tránh mưa, tuyệt đối là mưa dầm.
 

Cách tưới nước
 

Vào mùa hè, lan phát triển mạnh cho nên tưới 2 đến 4 lần/ tuần. Vào mùa thu, bạn quan sát thấy cây tăng trưởng chậm thì tưới nước ít lại, giảm mức độ tưới xuống 1 lần/tuần để cây không thiếu nước và teo lại. 
 

Mùa đông là thời gian lan chuẩn bị để ra hoa, hãy ngừng hẳn việc tưới nước. Nếu ẩm độ quá thấp nên phun sương mỗi tuần  1-2 lần.
 

Ánh sáng
 

Lan phi điệp cần nhiều ánh sáng gần như có thể để ở ngoài trời, nhưng cần phải có lưới che phòng khi lá non bị cháy nắng. Khi thấy cây quặt quẹo, đó là dấu hiệu thiếu nắng. Hãy đưa cây ra chỗ có nhiều nắng hơn. Nhất là vào mùa đông, nếu thiếu nắng cây khó lòng ra hoa.
 

Nhiệt độ
 

Lan cần nuôi trong nhiệt độ từ 40-80°F hay 8-25°C. Tuy nhiên, lan có thể chịu nóng tới 100°F hay 38°C và có thể chịu lạnh tới 38°F hay 3.3°C. Ngoài ra nếu vào mùa đông nhiệt độ không lạnh dưới 50°F hay 15.6°C trong vòng 4-6 tuần lan sẽ khó lòng ra nụ.
 

Độ ẩm
 

Lan phi điệp phát triển mạnh khi độ ẩm trong khoảng từ 60-70%. Nếu quá thấp cây non sẽ không lớn được và bị teo đi.
 

Độ thoáng gió
 

Lan cũng không phát triển mạnh nếu không thoáng gió và đặc biệt trong thời kỳ lan ra nụ nếu không thoáng gió nụ sẽ ít đi.
 

Bón phân

Giai đoạn rễ cây phát triển mạnh, cây sinh trưởng nhanh, sử dụng các loại phân sau:

• Growmore 30-10-10 pha 2-3g/lít;
• Growmore  20:20:20 pha 2-3g/lít;
• Phân cá Fish Emulsion khoảng 2-3ml/lít;
• Root 2  nồng độ 0,1 – 0,2%, khoảng 1-2ml/lít;
• Phun dinh dưỡng đa, trung vi lượng, nồng độ 1-2%o.

Cách phun:

Sử dụng Growmore 30:10:10 kết hợp dinh dưỡng đa, trung vi lượng phun 5-7 ngày/lần, phun liên tiếp 2-3 tuần, sau đó phun 1 lần Growmore 20-20-20 + Root2 + phân cá và sau đó phun lặp lại như ban đầu.

Từ tháng 12 cho đến hết tháng giêng ngừng hẳn việc bón phân. Nếu bạn tiếp tục bón hoặc phân bón có nhiều chất Nitrogen quá, cây sẽ ra cây con (keiki) thay vì ra nụ.
 

Phòng bệnh

Khi bạn nhận thấy lan phi điệp có dấu hiệu bệnh thì bạn cần phun thuốc cho lan kịp thời.
 

Phun phòng bằng nước vôi trong. Lấy lượng vôi to bằng ngón tay cái cho vào 1,5L, vôi tôi xong chờ nước trong thì lấy phần nước trong phun vào giá thể. Phun 2 lần/tháng, có thể phun phòng bệnh bằng starner(chuyên cho thân thòng), rẻ hơn thì dùng ridomil gold.
 

Phun nước vôi trong làm cho cây cứng cáp và không bị thối vì vôi có canxi. Đồng thời, vôi có khả năng diệt khuẩn nên phòng rất tốt, ridolmild gold thì phòng nấm chống thối nhũn, starner thì chuyên diệt khuẩn, chuyên cho dòng thân thòng. 

Trên đây là toàn bộ cách trồng và chăm sóc lan phi điệp 5 cánh trắng tạI Việt Nam. Hi vọng các bạn sẽ thành công với giống lan quý và đắt đỏ này. Tham khảo thêm thông tin về lan rừng tại http://baotongionglanrungvietnam.com 

Tác giả: Nguyễn Thanh Khiết