CÁCH TRỒNG VÀ CHĂM SÓC
LAN NGỌC ĐIỂM RỪNG VIỆT NAM
(Nguyễn Thanh Khiết)
Lan Ngọc điểm có thể nói là lan của tết cổ truyền dân tộc, mùa hoa nở luôn luôn vào tháng 12 âm lịch, trừ những năm nhuận nó nở sớm hơn. Đây là loại lan có mùi thơm thoang thoảng vì thế rất có ý nghĩa, nếu trong giờ giao thừa trong nhà có vài chậu lan Ngọc Điểm tỏa hương thì không gì sánh bằng lan Ngọc Điểm có thể nói là một loại lan quốc hồn, quốc túy của Việt Nam
1. Đặc Điểm Sinh Trưởng của lan Ngọc Điểm
• Ngọc điểm là loại lan chịu nóng, nhiệt độ thích hợp cho Lan từ 26o – 30o Lan được khai thác từ các vùng Đông Nam bộ và miền cao nguyên Nam Trung Bộ, với cao độ trung bình <600m, như các vùng Nha Trang, Bình Thuận, Cát Tiên...
• Ngọc điểm là cây lan chịu hạn khá tốt, nhưng nó thích ẩm, ẩm độ càng cao, rễ càng mọc nhanh và phát triển rất tốt, ẩm độ lý tưởng 40 – 70%. Tuy nhiên, phải nhớ Ngọc điểm là loại lan độc trụ vì thế giá thể phải thật thoáng. Rất đơn giản chỉ cột chặt cây lan vào một cây tựa đặt vào chậu khoảng 3 cục than gỗ thật to là đủ. Nếu không có than có thể đặt vào miếng ngói cong hoặc trồng trực tiếp lên khúc gỗ vú sữa.
• Ngọc điểm có thể trồng rất tốt trên các loại giỏ bằng gỗ hay các thân cây sống hoặc chết.
• Chính do cấu tạo giá thể thoáng nên ta có thể tưới nước cho Ngọc Điểm 2 lần/ngày vào mùa mưa 3 lần/ngày vào mùa khô, mùa nghỉ của lan chỉ tưới nước 1lần/ngày cho cây đủ sống.
• Mùa nghỉ thực tế của cây lan Ngọc Điểm nên bắt đầu sau khi cây tàn hoa và kéo dài cho đến khi rễ mới xuất hiện lúc mùa mưa bắt đầu.
• Ngọc điểm là loại lan ưa sáng 60%, ánh sáng trực tiếp dễ làm cây bị bỏng lá. Tuy nhiên, nếu cây lan được trồng trong điều kiện quá rợp, cây tăng trưởng chậm và yếu ớt, bộ rễ phát triển kém, cây khó ra hoa. Nhưng sự ra hoa của lan Ngọc Điểm không phải do ánh sáng nhiều hay ít, nắng hay rợp, tất cả là do thời gian chiếu của ánh sáng trong ngày. Vì thế cây lan Ngọc Điểm chỉ nở hoa vào dịp tết âm lịch, tức vào thời điểm trong năm có ngày ngắn đêm dài.
Cây lan ngọc điểm là loại lan độc trụ nên khi trồng giá thể cần phải thật thoáng. Khi trồng chỉ cần cột chặt cây Lan vào một cây tựa đặt vào giá thể khoảng 3 cục than gôc thật to là đủ.
2. Kỹ thuật trồng
2.1. Nhà trồng lan
- Nhà lưới có chiều cao từ 3,5 – 4m, trụ làm bằng sắt không gỉ hoặc bê tông phải chắc chắn, chịu được gió lớn.
- Sử dụng mái che bằng lưới tán xạ 40 -60% ánh sáng, màu đen hoặc xanh sao cho nhà trồng có đủ ánh sáng và thông thoáng.
- Giàn trồng lan làm bằng sắt, nên thiết kế theo hướng Đông-Tây và lưới che theo hướng Bắc-Nam. Giàn rộng từ 1,2-1,5m; chiều cao 0,8m và chiều dài luống tùy theo kích thước nhà trồng. Bên trên giàn đặt các vĩ nhựa đen loại 12 lỗ hoặc 15 lỗ đường kính 12 cm (nếu trồng chậu) hoặc lưới kẽm; nếu trồng bằng cách ghép trên gỗ phải thêm các thanh đà làm giá đỡ.
- Thiết kế hệ thống tưới phun sương đặt dưới mái che; đơn giản dùng các trụ có gắn pét phun cách nhau 2 x 2m và có bán kính pét phun 2,2 m
2.2. Thời vụ trồng, giống, xử lý giá thể và cây giống trước khi trồng
- Lan Ngọc điểm có thể trồng quanh năm, cần tránh trồng vào những ngày mưa nhiều dễ bị nấm bệnh gây hại.
- Giống có 2 nguồn từ cây cấy mô và nguồn lan rừng. Đối với cây cấy mô tiêu chuẩn cây đem trồng có thời gian sinh trưởng 6 tháng, có 3 cặp lá trở lên, lá xanh cây khỏe không sâu bệnh, có từ 2-3 rễ phát triển tốt. Đối với giống lan rừng thường cây đã trưởng thành, có từ 5-6 cặp lá, rễ ra nhiều và dài hơn cây cấy mô.
- Giá thể trồng rất phong phú, thường ghép trên lõi của nhiều loại cây nhưng tốt nhất là ghép trên gỗ cây vú sữa khô đã qua xử lý thuốc nấm và nước vôi, có thể cắt theo hình trụ đường kính 10-15cm, dài 30-35cm hoặc theo từng thớt dày 3cm trở lên. Nếu trồng chậu thường có đường kính chậu 12-14cm, giá thể có thể là vỏ thông, than củi, vỏ dừa cắt khúc ép thành từng miếng. Than được ngâm rửa kỹ; vỏ dừa được ép và cắt thành miếng và xử lý nước vôi nồng độ 1%, rửa lại nước sạch cho đến khi nước trong và để ráo.
- Xử lý cây giống
Đối với cây cấy mô mới mua về phải đặt ở vị trí thoáng mát và tiến hành xử lý nấm bệnh trước khi ghép trên gỗ hoặc trồng chậu bằng thuốc trừ nấm Ridomil Gold 68WP (Metalaxyl, Macozeb) 2-3%o.
Đối với giống lan rừng mới mua về cần cắt tỉa lá gảy, dập, sâu bệnh, cắt bỏ rễ già và tiến hành ngâm cây vào dung dịch thuốc nấm Ridomil Gold 68WP (Metalaxyl, Macozeb) hoặc Antracol 70WP nồng độ 2-3%o trong 5-10 phút, sau đó treo ngược vào chổ râm mát, chờ khi cây nhú rễ mới tiến hành ghép trên gỗ hoặc trồng vào chậu.
2.3. Cách trồng
+ Trồng chậu: Bỏ một ít giá thể vào đáy chậu, đặt cây vào giữa chậu sau đó cho giá thể vào vừa đầy chậu sao cho cây không bị lay gốc và có độ thông khí.
