Hiện nay, đầu tư công nghệ cao cho việc nuôi trồng và nhân giống lan rừng đã góp phần thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của hoạt động trồng lan rừng tại các tỉnh thành trong nước thu lại lợi nhuận hàng trăm triệu, hàng tỷ đồng.

Lợi nhuận lớn từ việc áp dụng công nghệ vào sản xuất nông nghiệp

Với mức đầu tư ban đầu cho 1000 m2  từ vài trăm triệu đồng cho đến 1 tỷ đồng cho một nhà vườn hiện đại, đáp ứng đầy đủ các yêu cầu cho việc trồng, nhân giống và chăm sóc các loại lan rừng, doanh thu hằng năm có thể đến hơn 1 tỷ đồng tuỳ vào quy mô nhà vườn. 

Mức đầu tư ban đầu khá lớn nhưng lợi nhuận ổn định đem lại từ việc cung ứng cho thị trường trong và ngoài nước với nhu cầu rất lớn đã thu hút rất nhiều các hộ gia đình cũng như các doanh nghiệp sản xuất nông nghiệp rót vốn đầu tư vào việc hiện đại hoá quy trình nhân giống và chăm sóc lan rừng để bán ra thị trường. Rất nhiều các hộ kinh doanh đã đổi đời và có kinh tế khá giả ổn định nhờ chuyển đổi mô hình trồng lan rừng công nghệ cao.

Các nhà vườn tiêu chuẩn hiện nay vừa áp dụng việc tự động hóa trong khâu trồng trọt và chăm sóc theo tiêu chuẩn nghiêm ngặt vừa ứng dụng các công nghệ nhân giống, cấy ghép hiện đại bậc nhất để cải thiện, nâng cấp chất lượng lan rừng và đẩy cao giá trị sản phẩm ra thị trường. Có thể tham khảo ở mục tin tức  dưới trang.

Một số mô hình tiêu biểu áp dụng công nghệ cao vào nuôi trồng lan rừng

Rất nhiều mô hình trồng lan rừng hiện đại và tích hợp các công nghệ hiện đại nhằm tăng giá trị và giảm chi phí nhằm đem lại lợi ích kinh tế cao đang được áp dụng khắp cả nước.

Mô hình trồng lan rừng công nghệ cao khí canh trụ đứng 

Đây là mô hình trồng và nhân giống lan rừng theo công nghệ hiện đại đang được  thí điểm thực hiện tại  hộ kinh doanh oét Long an áp dụng bởi tính hiệu quả  về điện tich, qui mô và quản lý nguồn nước cung cấp cho cây  mang lại và giá trị cao.

Ngoài ra ở mô hình này, khâu nghiên cứu nguồn gen, chọn lọc, nhân giống và lai tạo các giống lan rừng được đầu tư và thực hiện rất bài bản. Nhờ vậy, mỗi năm sẽ đều đặn cho ra những giống lan mới đáp ứng thị hiếu người tiêu dùng. Việc đẩy mạnh đầu tư vào nghiên cứu đã đã giúp tạo ra một hệ gen lan rừng rất đa dạng tạo tiền đề cho nhân giống và lai tạo. 

Với mô hình này, các hộ kinh doanh và doanh nghiệp sẽ chủ động 100% trong khâu nghiên cứu, chọn giống, nhân giống, trồng và chăm sóc đến bán ra thị trường và xuất khẩu. 

Mô hình trồng lan  khí canh trụ đứng sẽ tập trung đẩy mạnh áp dụng khoa học kỹ thuật trong việc cải tạo hệ thống nhằm hạn chế phải khai thác diện tích đất xây dựng vườn, nghiên cứu lai tạo các giống lan rừng có khả năng sinh trưởng ở nhiều điều kiện đất canh tác khác nhau. Ứng dụng kỹ thuật từ khâu nhân giống đến khâu sau thu hoạch cũng giúp giảm thiểu tỷ lệ thất thoát, hư hao.

Điểm sáng của mô hình này đặc biệt ở chỗ là sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa kinh nghiệm canh tác truyền thống với công nghệ sinh học hiện đại để nâng cao chất lượng và năng suất của ngành. Các công nghệ được sử dụng phổ biến là công nghệ biến đổi gen và công nghệ lai ghép các giống lan rừng. 

Trồng lan rừng theo mô hình trên lan dưới cá

Hiện nay mô hình này được áp dụng rất thành công ở cần giuộc Long an . Điểm đặc biệt của mô hình trồng lan rừng này là có thể thực hiện ở những nơi không có đủ điều kiện về thổ nhưỡng và khí hậu đáp ứng cho việc nuôi trồng và nhân giống lan rừng. 

Doanh nghiệp hoặc hộ kinh doanh sẽ đầu tư vào xây dựng vườn trồng lan rừng với hệ thống tưới tiêu, nhà kính theo tiêu chí thu lại nguồn nước xử lý tách nitrat từ phân thải của cá để tưới cho lan và tuần hoàn thu lại nguồn nước về để tiếp tục nuôi cá

 Trại trồng hoa lan rừng này có hệ thống cung cấp dinh dưỡng tự động 100% và hệ thống điều hòa nhiệt độ với hệ thống quạt mát đảm bảo phù hợp với môi trường phát triển của các loài lan giúp lan phát triển khỏe mạnh và ra hoa, lá theo đúng tiêu chuẩn. Công nghệ phun thuốc trừ sâu bệnh bằng thuốc sinh học đảm bảo an toàn, phù hợp với đặc thù của lan rừng.  

Ngoài ra, trong mô hình này nhà vườn sẽ chủ động được trong việc cho lan rừng nở theo yêu cầu của khách hàng. 

Hiện nay, hợp tác xã hoa Lan Phước lại  đã áp dụng rất thành công mô hình này, đem lại hiệu quả kinh tế rất cao và giải quyết được vấn đề việc làm của địa phương. Đặc biệt, sản phẩm lan rừng  của Hợp tác xã  không những đẹp về màu sắc của hoa mà còn đạt tiêu chuẩn hình dáng, kích cỡ của thân và lá và hoa. 

Mô hình hiện đại công nghệ cao này ngày càng được tìm hiểu và nhân rộng tại các địa phương lân cận. 

Công nghệ nhân giống hàng loạt In-vitro lan rừng

Công nghệ nhân giống In-vitro ( bằng nuôi cấy mô tế bào thực vật) đã được sử dụng phổ biến trong nghiên cứu và nhân giống cây trồng nhưng gần đây đã được áp dụng thành công trên lan rừng, cụ thể là giống lan Ngọc điểm rừng Việt Nam một loài Lan đơn thân mà hiện tại các phòng mô trong và ngoài nước chưa nhân giống thành công.

Mô hình này hiện tại đem lại nguồn giống lan rừng  quí có chất lượng cao và đồng nhất đảm bảo việc bảo tồn nguồn gen và cả mục đích tiêu chuẩn đầu ra cây trồng. 

Quy trình của công nghệ này có nhiều bước và đặc biệt tỉ mỉ trong từng khâu để đảm bảo chất lượng nhân giống. Đầu tiên, tiến hành thu thập nhũng  cây lan giống đẹp tại những địa phương có chất lượng lan đáp ứng được tiêu chuẩn để làm nguồn giống chất lượng. 

Sau đó, mẫu giống lan rừng sẽ được làm sạch và khử trùng sau đó tiến hành nhân giống theo công nghệ In-vitro. Quy trình nhân giống bao gồm những giai đoạn: giai đoạn nuôi cấy khởi đầu để tạo chồi, tạo cụm chồi; giai đoạn nhân nhanh và giai đoạn tạo rễ để tạo cây hoàn chỉnh.

Tổng cộng thời gian nhân giống này vào khoảng  28tuần để cho cây con cao 5cm, rễ dài 4cm và phát triển tươi tốt, sẵn sàng đưa ra vườn ươm để chăm sóc và sẵn sàng để đưa ra thị trường sau khoảng 24 tuần tiếp theo khi đạt kích cỡ cao 5-7cm và có 4-5 lá. Chất lượng cây con xuất ra đạt chuẩn của cây giống mẹ đã đựa lựa chọn ban đầu, bảo tồn được những đặc tính tốt nhất của cây giống mẹ.

Yêu cầu của giống lan rừng nuôi cấy theo công nghệ in-vitro phải đảm bảo tuân thủ nghiêm ngặt các điều kiện về độ ẩm, nhiệt độ, cường độ ánh sáng và môi trường dinh dưỡng khi nuôi cấy giống. Việc nuôi cấy phải thực hiện theo đúng trình tự, nghiêm túc và tỉ mỉ với đầy đủ các thiết bị, đảm bảo vô trùng. 

Thành quả của mô hình nuôi cấy In-vitro đã giúp gìn giữ và bảo tồn được nguồn gen lan rừng cũng như đem lại hiệu quả trong việc sản xuất nuôi cấy hàng loạt, giá thành phù hợp góp phần nâng cao được lợi ích kinh tế cho doanh nghiệp và hộ kinh doanh.

Tham khảo thêm một số thông tin về việc áp dụng công nghệ vào trồng lan rừng tại Bảo tồn giống lan rừng Việt Nam.

Việc sử dụng một số mô hình trồng lan rừng theo công nghệ cao hiện tại đã góp phần lớn trong việc nâng cao chất lượng trồng và nhân giống lan rừng, đảm giúp bảo tồn nguồn gen cũng như đem lại lợi nhuận khủng cho rất nhiều cơ sở và hộ kinh doanh. Việc chuyển giao và áp dụng công nghệ cần được đầu tư tích cực và triển khai đồng bộ ở các tỉnh thành có liên quan cần được nhân rộng trong thời gian tới.

Tác giả: Nguyễn Thanh Khiết