Lan thủy tiên đột biến là một loài hoa lan xinh đẹp, được rất nhiều người ưa chuộng trồng làm cảnh trong gia đình. Với 2 loại màu sắc đa dạng là thủy tiên trắng và thủy tiên môi tua mang vẻ đẹp đặc trưng mộc mạc của núi rừng Tây nguyên. 

Nguồn gốc của lan thủy tiên đột biến 

Lan Thủy tiên hay còn được gọi là lan Sơn thủy tiên. Đây là một biến thể của dòng lan hoàng lạp. Ở Việt Nam hiện nay giống lan sơn thủy tiên rất quý hiếm nên nếu bạn có sở hữu được một giỏ lan thủy tiên đột biến thì quả thực giá trị sưu tầm không nhỏ. 

Mặc dù không quá đắt đỏ song muốn sở hữu thì tương đối khó. Giống lan này được phát hiện tại LangBiang. Giả hành khi còn non thì có màu xanh nhưng lúc trưởng thành và già hơn thì nó chuyển sang màu vàng và bóng.

Cách trồng và chăm sóc lan sơn thủy tiên đột biến 

Quy trình trồng và chăm sóc lan Sơn thuỷ tiên khá phức tạp và đòi hỏi sự kỹ lưỡng trong toàn bộ quá trình.

Thời điểm thích hợp để ghép cây

Thời gian ghép phù hợp nhất là khi mầm non ở gốc còn chưa bung hay mới nhú và chưa có rễ non. Thế nhưng lúc nào ghép cũng được, quan trọng là bạn phải biết kỹ thuật chăm sóc sao cho đúng. 

Chuẩn bị giá thể

Lũa và gỗ: Chọn giá thể là lũa hay gỗ càng cứng thì càng tốt. Nếu là gỗ thì nên bỏ vỏ đi vì chỉ được 1-2 năm là vỏ sẽ bị mục, lúc đó đây sẽ là nơi sinh trưởng của sâu bọ, ốc sên, nấm khuẩn và khi vỏ không bong ra thì đồng nghĩa cây lan cũng bị bong luôn.

Chậu đất nung: Hoặc bạn cũng có thể chọn giá thể là chậu đất nung nhiều lỗ, trồng lan thủy tiên đột biến trong chậu này cũng được hãy cho nó bám bao bọc xung quanh chậu đều được. Bên trong bỏ vỏ thông hay dớn vụn vào.

Dớn cục, dớn bảng cũng là một sự lựa chọn tốt, việc ghép lan lên hai giá thể này tương đối dễ thực hiện, dễ chăm sóc và còn dễ đóng vào thùng xuất đi xa.

Nếu bạn thích sự phá cách, có thể ghép lên gạch đá, ngói, bê tông, đất nung, ống nước… cũng không có vấn đề.

Tuy nhiên theo chuyên gia có nhiều kinh nghiệm trong việc trồng thành công hàng trăm giỏ lan thì bạn nên trồng bằng đất nung, chậu nhựa hoặc chậu gỗ. Bỏ vào trong là dớn sợi cắt nhỏ hay dớn ổ phụng xé nhỏ, có thể là vỏ thông 2x2cm. Vì thủy tiên ưa ẩm, giả hành vươn thẳng và vòi hoa lan  thủy tiên cong ra tứ phía. Nên khi ra hoa sẽ trưng bày được ở nhiều nơi, có thể đặt trên bàn, trên giàn, trên ban thờ, giữa sân.

Chuẩn bị và xử lý giống

Nên chọn bụi, khóm còn cứng cáp, xanh, không bị dập nát hay lở loét, lá cây không đóm, rách thủng, càng có nhiều giả hành còn lá thì càng tốt. Bạn nhớ quan sát mầm gốc, gốc, bộ rễ, lá, tốt nhất nên mua những giỏ lan mà có giả hành thế hệ sau dài và to hơn thế hệ trước.

Trước khi trồng bạn nên xử lý qua giống cây lan để loại bỏ những phần rễ bị hỏng. Sau khi rửa sạch phần rễ cây thì ngâm toàn bộ cây vào dung dịch dithane 45w  khoảng 15 đến 20 phút. Sau đó để khô ráo toàn bộ phần rễ rồi tiếp tục ngâm trong dung dịch B1 và Atonik để kích thích nảy mầm, chống sốc trong vòng 15 phút. Vậy là bạn đang xong công đoạn xử lý giống và có thể đưa vào trồng trong chậu được.

Chăm sóc lan sơn thủy tiên đột biến 

Sau khi ghép xong đặt cây vào chỗ mát, có ánh sáng tầm 50% là được. Mỗi ngày tưới 2 lần vào lúc sáng và chiều. Chờ cho đến khi cây phục  hồi và đã quen với khí hậu rồi thì treo lan ở dưới một lớp lưới 40-70 % nắng. Nên cho lan ăn nắng ngay khi cây còn chưa ra rễ và nảy mầm.

Bón phân

Giai đoạn này rễ cây phát triển mạnh, cây sinh trưởng nhanh, sử dụng các loại phân sau:

Growmore 30-10-10 pha 2-3g/lít;

Growmore  20:20:20 pha 2-3g/lít;

Phân cá Fish Emulsion khoảng 2-3ml/lít;

Root 2  nồng độ 0,1 – 0,2%, khoảng 1-2ml/lít;

Phun dinh dưỡng đa, trung vi lượng, nồng độ 1-2%o.

Cách phun:

Sử dụng Growmore 30:10:10 kết hợp dinh dưỡng đa, trung vi lượng phun 5-7 ngày/lần, phun liên tiếp 2-3 tuần, sau đó phun 1 lần Growmore 20-20-20 + Root2 + phân cá và sau đó phun lặp lại như ban đầu

Từ tháng 12 cho đến hết tháng giêng ngưng hẳn việc bón phân. Nếu bạn tiếp tục bón hoặc phân bón có nhiều chất Nitrogen quá, cây sẽ ra cây con (keiki) thay vì ra nụ.
 Phòng bệnh

Phun phòng bằng nước vôi trong. Một cục to bằng ngón tay cái cho vào 1,5L, vôi tôi xong chờ nước trong thì lấy phần nước trong phun vào giá thể. Phun 2 lần/tháng, có thể phun phòng bệnh bằng starner chuyên cho lan thân thòng, giá rẻ hơn thì Ridomil gold
 

Phun nước vôi trong làm cho cây cứng cáp và không bị thối vì vôi có canxi. Đồng thời, vôi có khả năng diệt khuẩn nên phòng rất tốt, Ridolmild gold thì phòng nấm chống thối nhũn, starner thì chuyên diệt khuẩn, starner không hại cho thân thòng. Khi bạn nhận thấy lan Thuỷ tiên có dấu hiệu bệnh thì bạn cần phun thuốc cho phong lan kịp thời.

Cách kích lan thủy tiên đột biến ra hoa đúng tết 

Thời gian nở hoa của lan thủy tiên là khoảng 45 ngày, nên thời gian kích hoa tết thích hợp nhất là vào khoảng 10 – 15/11 âm lịch. Ngoài những yếu tố môi trường như ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm,… thì hiện có 2 cách kích hoa như sau:

• Phun Keiki Duy Spray vào phần thân phía ngọn của cây’

• Dùng mũi khoan nhỏ khoan 1 lỗ vào vị trí gần mắt ngủ hoa ở ngọn thân. Dùng kim tiêm rút thuốc Keiki Duy Pro, bơm vào lỗ khoan. Sau đó để ráo và bôi keo liền sẹo.

Cách trồng và chăm sóc Lan Thuỷ tiên đột biến khá phức tạp nhưng chỉ cần tuân theo đầy đủ các quy tắc và tỉ mỉ trong suốt quá trình sẽ đem đến hiệu quả và chất lượng đầu ra tốt. Bạn có thể tìm thấy những thông tin hữu ích về lan và cách chăm sóc lan tại http://baotongionglanrungvietnam.com

Tác giả: Nguyễn Thanh Khiết